W dniach 7-9 maja br. w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach trwał XVI Europejski Kongres Gospodarczy. Była to rekordowa edycja pod względem frekwencji - w wydarzeniu uczestniczyło 12 000 osób. Pierwszego dnia odbyła się uroczysta Inauguracja, podczas której Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach reprezentowali: JM Rektor prof. dr hab. inż. Celina M. Olszak, Prorektor ds. Nauki i Rozwoju Kadry Akademickiej prof. dr hab. Maciej Nowak oraz Prorektor ds. Rozwoju i Współpracy z Otoczeniem dr hab. Robert Wolny, prof. UE. Uczelnię w panelach i debatach reprezentowali licznie również eksperci Uczelni.
Uroczysta Inauguracja
W czasie inauguracji, która odbyła się 7 maja 2024 r. w Międzynardoowym Centrum Kongresowym głos zabrali m.in. Premier RP Donald Tusk, Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen, Poseł do Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek, Marszałek Województwa Śląskiego Wojciech Saluga, Wojewoda Śląski Marek Wójcik, Prezydent Katowic Marcin Krupa oraz Przewodniczący Zarządu Metropolii GZM Kazimierz Karolczak. W drugiej części wydarzenia odbyła się debata pt. "Europa – transformacja dla przyszłości".
Debaty
Tego dnia, w godzinach popołudniowych w debacie pt. "Euro w świetle doświadczeń" wziął udział prof. dr hab. Eugeniusz Gatnar, który wspomniał o przygotowanym w 2009 roku raporcie dot. euro:
Uważam, że jest potrzebny nowy raport. To, że od 2009 roku taki raport nie powstał i (...) pewnie nie powstanie w najbliższych 5 latach oznacza, że taki raport tym bardziej powinien być. Kiedy powstawał poprzedni raport w 2009 roku byłem doradcą prezesa Skrzypka, Ten raport był naprawdę rzetelnie przygotowany. 80 zespołów badawczych z uczelni krajowych i zagranicznych, konsultowany ze związkami zawodowymi, federacją pracodawców itd. Naprawdę szeroko omawiany, komentowany. Przygotowany w oparciu o najlepsze modele ekonometryczne. (...) Ten raport poprzez modele ekonometryczne, różne zastosowanie modeli pokazywał, że my na tym wejściu do strefy euro zyskujemy. To było 7% wzrostu PKB w perspektywie 10 lat. Ale proszę pamiętać, że to był rok 2009, a dane były do 2007 roku. Przed kryzysem finansowym ten kryzys bardzo wiele zmienił.
W Europejskim Kongresie Gospodarczym wzięła udział także Minister Przemysłu dr hab. Marzena Czarnecka, prof. UE, która wypowiadała się w debacie pt. "Polska energia: ambitnie i bezpiecznie": Odwołując się do wyodrębnienia wytwórczych aktywów węglowych z grupy energetycznej, Minister Przemysłu mówiła, że "spółki energetyczne będą miały kłopoty finansowe i nie uzyskają stosownych kredytów, jeśli tych źródeł węglowych nie wyodrębnią, to znaczy – może nie tyle co nie uzyskają, ale będą miały kredyty dużo droższe, co będzie finalnie nieopłacalne również dla transformacji energetycznej, sprawiedliwej transformacji." (…)
Serce przemysłu jest tu [na południu kraju; przyp. red.]. To był Centralny Okręg Przemysłowy. Pomijam, że jest tu Ministerstwo Przemysłu. Wobec tego wszystko jest skomasowane na południu, więc transformacja też będzie tutaj, bo to przemysł będzie elementem tej transformacji. Pamiętajmy o tym, że państwo [odnosząc się do przedmówców; przyp. red.] mówicie głównie o firmach, natomiast na koniec dnia i całej transformacji energetycznej jest człowiek i on będzie finalnym odbiorcą tej energii, zarówno po stronie takiego klasycznego gniazdka [elektrycznego; przyp. red.], jak i po tej stronie kupującego różnego rodzaju towary i usługi, które będą oparte na tej energetyce - albo zielonej albo trochę ‘podzielenionej’, zależnie od perspektywy czasowej, o której rozmawiamy. - mówiła.
Debata specjalna z udziałem rektorów ekonomicznych uczelni wyższych
Podczas XVI Europejskiego Kongresu Ekonomicznego, 8 maja br. odbyła się debata specjalna zorganizowana przez Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach pt. "Nauka jako motor innowacji ekonomicznych – ocena bieżącej sytuacji i najważniejsze wyzwania", której moderatorem była JM Rektor prof. dr hab. inż. Celina M. Olszak. Jej gośćmi byli: Rektor Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu prof. Andrzej Kaleta, Rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie dr hab. Stanisław Mazur, prof. UEK, Rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu prof. Maciej Żukowski oraz Rektor Szkoły Głównej Handlowej dr hab. Piotr Wachowiak, prof. SGH.
Więcej informacji można znaleźć na stronie.
Sesja Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024 z udziałem JM Rektor
Tego dnia miała miejsce także sesja skupiająca się na tematyce Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach reprezentowała JM Rektor prof. dr hab. inż. Celina M. Olszak, która rozmawiała wspólnie z: Jerzym Buzkiem - Posłem do Parlamentu oraz przewodniczącym Rady EEC, Marią Mrówczyńską z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Marcinem Krupą - Prezydentem Katowic, prof. dr hab. Ryszardem Koziołkiem - Rektorem Uniwersytetu Śląskiego oraz jego pełnomocniczką ds. Strefy Nauki Anetą Moczkowską, prof. dr hab. inż. Arkadiuszem Mężykiem - Rektorem Politechniki Śląskiej oraz Michałem Sikorskim z Politechniki Warszawskiej.
Więcej informacji można znaleźć na stronie.
Debaty z udziałem Ekspertów UE Katowice
Drugi Dzień Europejskiego Kongresu Gospodarczego rozpoczęliśmy od czterech debat z udziałem ekspertów Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
O wyzwaniach na rynku pracy oraz uatrakcyjnieniu form kształcenia wypowiadała się dr hab. inż. Anna Skórska, prof. UE:
Pięcioletni okres kształcenia w szkolnictwie wyższym to duże wyzwanie, przed którym stają zarówno władze uczelni, jak i sami studenci. Z perspektywy nabywania nowych kompetencji, które zmieniają się bardzo szybko, niezbędne jest szybkie reagowanie i elastyczność. Tego uczelniom wyższym w wielu sytuacjach brakuje. Co nie oznacza, że nic się nie zmienia, W odpowiedzi na nowe trendy oraz wymagania rynku pracy wprowadzane są zmiany w programach kształcenia, w ofercie pojawiają się nowe kierunki i specjalności, rozwijana jest współpraca z otoczeniem, studenci odbywają praktyki zawodowe lub staże, co pozwala im na zdobycie praktycznego doświadczenia, które jest istotne dla ich przyszłej kariery. Aby łatwiej mogli łączyć studia z pracą zawodową, Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego zaproponował 4-dniowy tydzień nauki. Młodzi ludzie mogą także rozwijać swoje kompetencje w ramach studiów podyplomowych, czy MBA, których czas trwania jest znacznie krótszy. Trudno jest jednak konkurować z krótkimi kursami, czy szkoleniami, których programy dostosowywane są do konkretnych potrzeb branżowych lub zawodowych, nastawionych na szybkie dostarczenie odpowiednich kompetencji. Warto jednak pamiętać, że kształcenie na uczelniach wyższych nie ogranicza się tylko do dostarczania na rynek pracy przyszłych specjalistów, daje podstawy wiedzy ogólnej, przygotowując studentów do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym, krytycznego myślenia i świadomego podejmowania decyzji.
W tym samym czasie prof. dr hab. Grażyna Trzpiot brała udział w debacie pt. "Demografia: gospodarka i społeczeństwo", której tematyka dotyczyła trendów demograficznych jako problemu gospodarczego, finansów publicznych i systemu ubezpieczeń społecznych. 
Trzeba rozdzielić proces migracji od polityki migracyjnej, bo takie mam wrażenie, że tu czasem się te pojęcia sklejają ze sobą. Idąc od ogólnej teorii demografii, to, o czym mówiłam na początku, że mamy dywidendę demograficzną, czyli przyrost tych osób, które są na rynku pracy w wieku produkcyjnym, jest wysoki, tak gdyby się rozejrzeć po świecie najwyższe Afryka, później Azja, Europa i stany Ameryki Północnej mają to już za sobą. To już się zamknęło. My jesteśmy na tym etapie, czyli Północna Ameryka i Europa niskiej dzietności i długiego życia. Drugie przejście demograficzne i teoria demografii mówi, że nastąpi trzecie przejście demograficzne, gdzie właśnie te uzupełnienia, braki na rynku pracy będą wynikały z migracji. Mamy badania nad migracjami, mapy, na podstawie których można ocenić "flow" i trendy skąd ludzie do nas dotrą. Jest znowu tutaj spojrzenie na politykę migracyjną, nie tylko na naszą wewnętrzną, ale na tą jaką prowadzą też kraje ościenne. Popatrzmy co się stało w roku 2015, w Niemczech problem, który my dzisiaj dopiero identyfikujemy, częściowo jest rozwiązany - nie w pełni, ale częściowo jest rozwiązany. Tam jeśli chodzi o współczynniki dzietności, były po prostu zupełnie na innym poziomie.
Kolejna sesja dotyczyła "Nowego polskiego przemysłu", a udział w niej wziął dr hab. Robert Tomanek, prof. UE. 
Patrząc na twarde liczby, czyli Europejski Ranking Innowacyjności - mamy 60 punktów przy średniej unijnej 100. Liderzy mają 140, jeżeli chodzi o wskaźnik kompetencji cyfrowych - podobnie czwarty kraj od końca w jednym i w drugim rankingu, ale dynamika zmian jest dosyć obiecująca. Polska jest zaliczana do wschodzących innowatorów, a jeżeli chodzi o kompetencje cyfrowe, to jesteśmy od 2017 roku wśród pięciu krajów o największej dynamice wzrostu. Wskaźniki mają to do siebie, że niosą pewien element historyczny. Pewne rzeczy wypłaszczają. Przy kompetencjach cyfrowych okazuje się, że np. występuje dość złożony sposób definiowanych złożonych kompetencji cyfrowych związanych z administracją, z obsługą np. płatności elektronicznych. Tutaj mamy wyższy poziom niż Niemcy, bo akurat tam jest to na dość niskim poziomie. Ja sądzę, że Polska już ma dużo wysp innowacyjności, takich centrów wzrostu i będziemy obserwować przyspieszający wzrost innowacyjności, opartej również na naszym własnym wsadzie intelektualnym. Pierwotny etap rozwoju stnowiła tania siła robocza czy import rozwiązań zza granicy. W tej chwili zaczynamy robić już wiele rzeczy sami. Zatem Polska może być zaliczana do krajów o dużej dynamice wzrostu innowacyjności i choć jeszcze jesteśmy z tyłu peletonu, to stawiam tezę, że w ciągu najbliższych 5-10 lat wysuniemy się no może nie na czoło, ale przynajmniej do środka tego peletonu. - odpowiedział dr hab. Robert Tomanek, prof. UE zapytany o to, czy Polska gospodarka jest innowacyjna.
Ostatnią poranną debatę pt. "Człowiek w mieście, miasto dla człowieka" moderował prof. dr hab. inż. Jacek Szołtysek.
Będziemy dzisiaj rozmawiali o mieście, ponieważ o mieście wiele osób pisało, wiele osób dyskutuje, mamy tyle pojęć w głowie mówiąc miasto, ile naszych doświadczeń i tych zawodowych, i tych osobistych. Dla każdego to miasto jest czymś innym. Więc proponuję, żebyśmy raczej nie definiowali miasta, tylko zgodzili się z tym, że to jest taka przestrzeń, w której ludzie mieszkają, mieszkają ze względu na to, że to miasto, to miejsce sobie wybrali i wobec powyższego mają pewne roszczenia wobec tych, którzy tą przestrzenią zarządzają, ale też ci zarządzający albo ta przestrzeń, albo ci ludzie, którzy są dookoła, też mają prawo mieć pewne wymagania albo żądania do tych, którzy te roszczenia wysuwają. Powinniśmy patrzeć na to, na te interakcje, które są w mieście z punktu widzenia wzajemnych praw i obowiązków, bo myślę, że to też dzisiaj wybrzmi. Mamy wiele gorzkich doświadczeń, poza tym, że mamy też sukcesy. - rozpoczął dyskusję prof. dr hab. inż. Jacek Szołtysek.
Ostatnia debata tego dnia, w której uczestniczyli eksperci Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach dotyczyła uniwersytetów europejskich. W imieniu Prorektora ds. Edukacji i Współpracy Międzynarodowej prof. dr hab. Sławomira Smyczka udział w rozmowie wzięła Dyrektor Biura Internacjonalizacji Edyta Lachowicz-Santos.
Ja myślę, że jako przedstawiciel uczelni ekonomicznej i biznesowej, to w pewnym sensie naturalnie jesteśmy bardzo mocno osadzeni w gospodarce i partnerstwie biznesowym regionu od zawsze. I myślę, że (...) im większe umiędzynarodowienie uczelni, tym większe benefity dla regionu, w której ta uczelnia się znajduje, więc nawet takie prozaiczne przyciąganie tutaj wysoko jakościowych studentów czy naukowców, którzy z uczelni partnerskiej w ramach uniwersytetów europejskich będą współpracować z nami, na pewno podnosi właśnie tę jakość i myślę, że w tej jakości jest odpowiedź na wiele bolączek, z którymi jednak w otoczeniu konkurencyjnym zmagają się polskie uczelnie. (...) Kluczowe jest także zadawanie pytań o różnice i korygowanie tego, co wydawało nam się oczywiste. Dążenie do takiej konsolidacji międzykulturowej to jest właśnie ta wartość dodana bycia w Europie. Coś, czego w tych takich bardzo ujednoliconych kontynentach nie mają. My możemy połączyć tę kulturę skandynawską z portugalską i Europę Wschodnią na jednej platformie i stworzyć takie programy, które skończą się jednym europejskim dyplomem. To jest po prostu "dream come true". I to wszystko się będzie nadal działo w tym regionie. - odpowiedziała Edyta Lachowicz-Santos zapytana o to, w jaki sposób uniwersytety europejskie powinny współpracować z podmiotami gospodarczymi, ze swoimi regionami.
Czwartek, 9 maja
Ostatni dzień XVI Europejskiego Kongresu Gospodarczego rozpoczęliśmy od debaty z udziałem JM Rektor prof. dr hab. inż. Celiny M. Olszak pt. "Edukacja ekonomiczna". Jej moderatorem był dr Bartłomiej J. Gabryś z Katedry Przedsiębiorczości. W rozmowie wzięli udział przedstawiciele biznesu, uczelni wyższych, a także uczeń liceum należący do Młodzieżowej Rady Miasta Katowice oraz student UE Katowice, przewodniczący organizacji AIESEC.
Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie.
Tego dnia miało miejsce także specjalne wydarzenie II Forum Współpracy Gospodarczej Polska - ZEA. Wydarzenie uroczyście otworzył Jakub Chełstowski, marszałek województwa śląskiego w latach 2018-2024 oraz Rashed Al Blooshi, podsekretarz Departamentu Rozwoju Gospodarczego Abu Zabi. Podczas sesji dot. współpracy pomiędzy województwem śląskim a emiratem Abu Zabi Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach reprezentował dr Marcin Kraśniewski z Katedry Transformacji Energetycznej. Relacja z wydarzenia dostępna jest na stronie.
9 maja odbyły się także dwie sesje, w których uczestniczyli eksperci Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Pierwsza z nich dotyczyła nowych pomysłów na rozwój ośrodków miejskich oraz spółdzielczości jako formy włączania mieszkańców w życie miast i nosiła tytuł "Miasto, mieszkańcy, rozwój".
Jednym z prelegentów był dr hab. Robert Tomanek, prof. UE, który na pytanie, jak minimalizować przemieszczenia, żeby to życie w mieście było komfortowe odpowiedział:
Mobilność, tak jak ją traktujemy w naszych badaniach i wypowiedziach tego typu, to jest przede wszystkim prawo, prawo do wolności. Więc w działaniach, które się podejmuje, nie należy rozważać instrumentów, które bardzo często, mówiąc kolokwialnie, przewracają ideę. Na przykład, kiedy w Oxfordzie mówiono o mieście 15 minutowym, to próbowano wprowadzić pewne ograniczenia, twarde związane z samochodami. Nie tędy droga. Mobilność to jest prawo i do tej mniejszej mobilności prowadzi długa droga. Po części dlatego, że współczesny świat, który był miastem 15 minutowym, jeszcze gdzieś do 200 lat temu, stał się ofiarą czegoś, co mnie powinno cieszyć, bo zajmuję się transportem - mianowicie ogromnego, skokowego spadku kosztów transportu. To spowodowało globalizację, to spowodowało, że koszty transportu przestały się w zasadzie liczyć. Miasta mogły się bardzo dynamicznie rozwijać, skupiać nowe funkcje, co powodowało wzrost potrzeb przewozowych. No tylko, że w pewnym momencie zaczęło brakować przestrzeni i pojawił się jeszcze drugi czynnik, którego się nie uwzględniało - czas, który poświęcamy, a który każdy z nas ma ograniczony. Dlatego, że te chwile życia, które mamy, to nie jest nieskończoność, to jest skończoność. Więc jeżeli musimy dziennie dwie, trzy godziny spędzać w samochodach albo nawet w środkach transportu publicznego, żeby dojechać, to jest to pewien kłopot. Stąd jednym z instrumentów dekarbonizacji, bo my to w szerszym kontekście na uniwersytecie ujmujemy, jest ograniczanie transportu, chłonności. Jak inaczej planując rozwój, czyli np. wprowadzając koncepcję miasta 15 minutowego, ale mając świadomość, że inaczej musimy to zrobić w różnych ośrodkach miejskich, że nie jest to jedyne lekarstwo na wszystko, bo, proszę państwa, miasto 15 minutowe w pesymistycznym przykładzie może wzbudzić bardzo dużo potrzeb transportowych. Jeżeli okaże się, że powstanie rozproszona logistyka na terenie miasta, kiedy trzeba będzie dowozić ludzi do obsługi tych punktów. Więc może się pojawić tutaj dodatkowy ruch. Upowszechniają nowe modele pracy. Ja w nich pokładam dość duże nadzieje, zwłaszcza w sektorach wysoko rozwiniętych. (...) Praca w modelu rozproszonym, dojazd do pobliskich biur, rozwój mobilności osobistej, rowery, możliwość dojścia. Prowadzą do tego często drobne kroczki.
W kolejnym panelu pt. "Sprawiedliwa transformacja" wziął udział dr hab. Adam Drobniak, prof. UE. Dyskusja dotyczyła polskich regionów górniczych, opartych na tradycyjnych gałęziach przemysłu w trakcie transformacji.
Profesor został zapytany o to, czy transformacja może być sprawiedliwa odpowiedział:
Ważną rzeczą też jest, aby spojrzeć na sprawiedliwą transformację w takim ujęciu terytorialnym, przestrzennym, czyli żeby skupiać te nasze wysiłki, pieniądze, środki itd. właśnie na tych regionach, które najbardziej cierpią. Istotną kwestią też jest takie myślenie o sprawiedliwej transformacji w kontekście naprawczym, a mianowicie pokazanie pewnych szkód, które poczynił przemysł przez lata swojej działalności, chociażby w postaci terenów poprzemysłowych itd. i w tę stronę także kierować pewne pewne środki aktywności itd. Bardzo ważną rzeczą, o której może trochę zapomina się w tej sprawiedliwej transformacji, jest też dążenie z jednej strony minimalizowania kosztów, a z drugiej strony wymyślania czegoś nowego, czyli tych nowych łańcuchów wartości, jak my to nazywamy ekonomiści, żeby ten proces miał taki charakter wielopodmiotowy. (...) Chodzi o to, żeby wypracować w pewnym sensie taką demokratyczną dywidendę i żebyśmy mieli rzeczywiście do czynienia z takim współzarządzaniem tym całym procesem. Ostatnio w tym świecie naukowym mówi się też o tzw. transformacji zrównoważonej. (...) Zrównoważona będzie wtedy, kiedy te tempo transformacji energetycznej będzie współgrało z tępem transformacji sprawiedliwej. Jeżeli nam się to uda osiągnąć, no to w tym momencie mówimy o zrównoważonej transformacji. Druga sprawa sprawiedliwej transformacji, to jest kwestia związana z koordynacją polityk. Chodzi o to, żeby polityki, regulacje prawne, które powstają na poziomie centralnym, one były skoordynowane z tymi różnego typu politykami, programami, które my tworzymy na poziomie regionów, regionów węglowych i tak dalej. Jeżeli tej koordynacji nie będzie chociażby w zakresie polityki przemysłowej, polityki innowacyjnej, polityki edukacyjnej, zmian legislacyjnych dotyczących zagospodarowania terenów poprzemysłowych (...) to i tak niewiele z tym zrobimy, np. w zakresie transformacji terenów poprzemysłowych.
W rozmowach o Przemyśle 4.0 wziął udział dr hab. Rafał Żelazny, prof. UE, który wypowiadał się:
Tzw. Frogging, czyli przeskakiwanie pewnych etapów rozwoju, za pomocą którego to przeskakiwania jesteśmy w stanie korzystać z technologii, rozwiązań organizacyjnych czy rozwiązań o charakterze nazwijmy to ogólnofirmowym bez powielania przestarzałych technologii i pewnych błędów, które popełnił ktoś przed nami. Oczywiście nie jest niczym złym, a wręcz przeciwnie, w wielu branżach korzystamy z takich rozwiązań, choć jak Pan Redaktor wspomniał, mówił o tym Pan Prezes Michałek bodajże w 2019 roku. Jeśli spojrzymy wstecz, jeśli przypomnimy sobie, że mówiąc o Przemyśle 3.0 mówimy de facto o latach 70-tych XX wieku, czyli mówiąc wprost sytuacji w Polsce, którą większość z nas pamięta to jednak przyglądając się wówczas naszej strukturze gospodarki, myślę, że zgodzimy się tutaj w większości, że ten poziom rozwoju wówczas polskiej gospodarki, gdybyśmy ją mieli odnieść do tego terminu, Przemysłu 3.0 był po prostu na dosyć niskim poziomie. Oczywiście były perełki w kontekście firm, które możemy wskazać od strony wykorzystania chociażby półprzewodników, pewnej automatyzacji, ale jednak wydaje mi się, że w tym stwierdzeniu, że dzięki pewnemu zapóźnieniu technologicznemu mogliśmy wykonać krok w przód.
Dołącz do nas